MENU

Timmermans onwaardig?

In de zomer van dit jaar stonden de kranten vol met bezorgdheid over de stijgende prijs van granen en de honger die dit zou veroorzaken. In de consternatie over de voedselprijzen balden zich allerlei negatieve gevoelens samen – over de wereldhandel, biobrandstoffen, klimaatverandering, de Chinese expansie of juist de gulzigheid van het Westen, de industrialisering van de voedselvoorziening en de fatale gretigheid waarmee de mensheid steeds meer dierlijke eiwitten consumeert. Veel van deze ontwikkelingen zijn inderdaad gaande, maar geen daarvan rechtvaardigen het doemdenken dat zo populair is in het Westen. Hoge, of liever, fluctuerende voedselprijzen zijn vooral het gevolg van toevallige klimaatomstandigheden, slecht beleid en zeker ook het gebrek aan investeringen in de landbouw. De beste remedie voor hoge prijzen zijn hoge prijzen.

De kwestie van de voedselprijzen werd alom gekoppeld aan ontwikkelingssamenwerking. Frans Timmermans, nu minister van Buitenlandse Zaken, schreef hierover een nogal demagogisch stuk inde Volkskrant (9 augustus): „Een miljard mensen lijdt honger en in plaats van de politieke verantwoordelijkheid te nemen en te investeren in de landbouw in ontwikkelingslanden wil de VVD juist van de ontwikkelingssamenwerking af.” In mijn column een week later (15 augustus) wees ik al op de denkfouten in het stuk van Timmermans, inclusief de misvatting dat honger een onmiddellijk gevolg is van de prijzen van mais en soja, of dat Nederlands overheidsgeld direct geïnvesteerd wordt in de landbouw in arme landen. Paniek gebruiken voor propaganda ten bate van de eigen partij leek en lijkt me Timmermans onwaardig.

Ik had beter kunnen weten. In maart schreef ik al twee columns onder de titel Hulp als Spiegel: hulp is de lakmoesproef van een regeerakkoord, je bent voor of tegen, maar over de inhoud kan niet worden gediscussieerd. Hulp is de onbarmhartige spiegel van onze vooroordelen en tekortkomingen en weinigen zijn bereid tot bezinning over wat hulp vandaag nog kan betekenen.

En kijk waar we nu zijn beland: twee PvdA-bewindslieden op Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel, en ruim een miljard minder geld dankzij de VVD. Ik kijk uit naar wat dat oplevert. Wat mij betreft zijn bezuinigingen allereerst een kans om dat te doen wat PvdA noch VVD ooit eerder echt onder ogen wilden zien: echte hervorming van de ontwikkelingssamenwerking, zonder retoriek en paniek. En liefst ook zonder partijbelangen.

Louise O. Fresco
NRC handelsblad 22 december 2012