Ongeforceerd en onaaibaar authentiek
Is ze gewoon koppig, op het autistische af, of zo doelgericht dat ze zich door niets laat afleiden? Maakt ze geen gebruik van haar vrouwelijke charmes omdat ze dat onnodig vindt, of heeft ze die niet? Is ze inderdaad rigide en neemt ze nooit tijd voor small talk, zoals de pers beweert, of staat ze ’s ochtends met een kop thee aan het bureau van haar assistente, om over het weer te klagen zoals iedere Londenaar?
Waarom valt ze nauwelijks te betrappen op enig spoor van onzekerheid? Iedere vrouw heeft immers behoefte aan bevestiging, zou je denken (iedere man ook, maar dat is hier niet aan de orde). Huilt ze thuis uit bij haar Philip, ver van de camera’s? Aait ze Larry wel genoeg, de kat van 10 Downing Street, die via zijn eigen Twitter-account (@number10cat) dagelijks commentaar geeft op haar doen en laten?
Geen vrouw of man in een leidinggevende positie kan onverschillig blijven tegenover Theresa May. Ze is een moeilijk te duiden voorbeeld. Onverschrokken tegenover de hoon en het boegeroep die haar bij elk optreden in het Lagerhuis ten deel vallen.
Wie haar speeches bestudeert, ziet dat ze nauwelijks opkijkt en niet wacht tot het geroezemoes kalmeert, maar doorspreekt alsof alleen haar eigen woorden tellen. Ze hanteert niet de retorische stijl van de Conservatieven, die veelal van sjieke scholen komen en zich specialiseren in bijtende humor, noch de verongelijkte toon van Corbyn.
Tegelijkertijd hecht May aan haar opvallende schoenen en sieraden, die altijd zorgvuldig uitgekozen lijken. Ze is geen Angela Merkel, al heeft ook haar kleding iets van een uniform, maar een waarmee ze wel zichtbaar wil zijn. Ze schijnt als studente al modieus te zijn geweest. Haar keuze voor kleuren is uitgekiend om op foto’s en in grote gezelschappen, met name van donkergeklede mannen, alle aandacht te trekken. Ze schijnt ook een frivole kant te hebben, of te suggereren, toen ze in een interview zei dat ze naar een onbewoond eiland een abonnement op Vogue zou meenemen.
Op internet circuleert een foto van May in een onelegant zwart T-shirt met witte opdruk: This is what a feminist looks like. Is May een feministe? Ze staat er niet om bekend dat ze speciaal vrouwen kansen geeft. Het enige wat we weten, is dat deze domineesdochter, van jongs af aan ambitieus en geïnteresseerd in politiek, nu de hoogst bereikbare én meest ondankbare positie inneemt in een deze turbulente periode van de Britse geschiedenis.
Mays leiderschap gaat in tegen alles waarvan de laatste jaren de lof is gezongen. Vrouwelijke leiders zouden gevoeliger zijn, meer verbindend, minder dominant, flexibel, meer geneigd tot compromis en anderen meer ruimte geven. Complexe vraagstukken hebben vrouwen nodig, zeggen management goeroes.
Dat lijkt helemaal niet op Mrs May. Zij bevestigt eerder een ouder vooroordeel over vrouwen in machtige posities: misschien intelligent, maar kil en eenzaam, niet in staat om een groep vertrouwelingen aan zich te binden. Ze gedragen zich uit de hoogte, uit onzekerheid of angst om voor kwetsbaar worden versleten.
May bevestigt wel iets waarover veel succesvolle vrouwen klagen: dat je om als vrouw aan de top te komen „drie keer zo goed moet zijn voor je meetelt”, zoals Beatrice de Graaf het vorig jaar verwoordde.
Theresa May is uniek. Ze is zichzelf, ze laat zich niet in stereotypen vangen. Moedig en zeldzaam in een tijd waarin leiders geforceerd authentiek, aaibaar en populair trachten te zijn.
Louise O. Fresco
Column NRC Handelsblad, 28 januari 2019