Kom met alternatieven voor dit regeerakkoord
Regeren is moeilijk, maar een regeerakkoord schrijven lijkt me nog een stuk lastiger. Je moet complexe zaken in begrijpelijke taal uiteenzetten, en de grote uitdagingen van deze tijd vangen in concrete voornemens. Je moet politici en journalisten in de beschermde Haagse werkplaats overtuigen, en tegelijk integer en deskundig overkomen, niet alleen bij Ingrid en Henk en Fatima en Hassan, maar ook bij professor drs. Pollewop en ir. De Bruijn die zichzelf de enige autoriteiten achten voor de bijzin op pagina 31 onderaan. Vervolgens valt in dit land van 17 miljoen meningen iedereen over elkaar heen om te vertellen wat er ontbreekt en hoe belabberd de tekst geformuleerd is. Als je geluk hebt, worden al die maanden van inspanningen afgedaan met een paar trefwoorden (bakfiets, volkslied, groen). En het treurigste is dat als het tekstuele hoogstandje eindelijk voltooid is, weinigen er nog naar zullen kijken.
Eerlijk gezegd vind ik dat we goed met deze tekst kunnen leven, ondanks de onevenwichtigheid in gedetailleerde uitwerking en de soms merkwaardige keuzes (btw op groenten en fruit?! Daar kom ik nog op terug). Sterker nog, met name de inleiding bevat vele elementen die niet onmiddellijk in de prullenbak der vergetelheid mogen belanden. Het is dus de hoogste tijd voor de Brede Begeleidingscommissie Regeerakkoord. Dat die begeleidingscommissie in eerste aanleg voornamelijk uit NRC-lezers moet bestaan, behoeft hier voorlopig geen argument. Maar niet uit willekeurige lezers! Nee, een heuse meervoudige essayprijsvraag ligt ten grondslag aan de selectie van de beste kandidaten. Hieronder vindt u de vragen die elk naar waarheid en overtuiging beredeneerd moeten worden. Per vraag moet u zich beperken tot 400 woorden, een grafiek of een (duidelijke) tekening.
1 Visie: Bespreek de voor- en nadelen van het motto Vertrouwen in de toekomst. Als u een woord mocht vervangen, welk zou dat dan zijn (vertrouwen of toekomst) en wat is uw alternatieve term?
2 Social media: Vindt u dat het kabinet een versie voor YouTube moet maken van de regeringsverklaring? Wie of wat zou centraal moeten staan in een tekenfilmpje van 1 minuut? U kunt hierbij denken aan Garfield, Spinoza of Herman Brusselmans. Wat is uw advies voor de komende aflevering van Arjen Lubach (getiteld Make the Netherlands Normal Again)?
3 Duurzaamheid: de regeringsverklaring stelt nogal makkelijk klimaat en duurzaamheid op een lijn. Men lijkt nog niet te beseffen dat klimaatbeleid onverwachtse neveneffecten op duurzaamheid kan hebben (windmolens leiden mogelijk tot meer sterfte onder vogels en vleermuizen). Hoe moet het kabinet duurzaamheid tot uitgangspunt nemen in de eigen bedrijfsvoering: elektrische dienstauto’s, papierloos werken, vergaderen per Skype, dienstkleding van gerecyclede katoen?
4 Digitalisering: iedere regeringsverklaring moet zowel tijdloos zijn als vernieuwend. Vindt u dat deze verklaring voldoende bij de tijd is? Welke suggesties hebt u om het kabinet voldoende gebruik te laten maken van kunstmatige intelligentie en big data bij toekomstige besluiten? Kan een minister ongemerkt vervangen worden door een robot? Lukt dat ook met hele kabinet? Of vindt u dat de intuïtie en ervaring van bewindslieden doorslaggevend zijn? Zo ja, hebt u daar bewijzen voor?
5 Cultuur: welke klassieke roman zou u als noodzakelijke literatuur aanbevelen als onderbouwing van de regeringsverklaring? Denkt u daarbij eerder aan Couperus (De boeken der kleine zielen) of aan Dostojevski (Aantekeningen uit het ondergrondse)? Bied indien nodig een leeswijzer voor de belangrijkste passages. Raadt u het kabinet aan om op vrijdagochtend naast het Wilhelmus een ander lied aan te heffen? Moet museum- en theaterbezoek ook verplicht worden voor ministers?
Louise O. Fresco
NRC handelsblad, 18 oktober 2017