Hillary´s kijk op vrouwen erg eenzijdig
Stel dat Hillary Clinton een man was geweest, had haar kandidatuur voor het presidentschap dan hetzelfde effect en elan gehad? Doet gender (sexe) er iets toe? Je zou zeggen van wel. Immers het is toch heel mooi dat de VS een reële kans hebben om voor het eerst een vrouwelijke president te krijgen. Daarmee wordt eindelijk het hoogste en hardste glazen plafond doorbroken. Al zijn andere landen de VS al lang voorgegaan met vrouwelijke leiders, van Golda Meir via Margaret Thatcher en Indira Gandhi naar Angela Merkel, en hebben we al een tijd een vrouwelijke voorzitter van het IMF. Echter, de president van de VS bekleedt, voorlopig althans, nog de ultieme machtspositie in de wereld, dus een vrouwelijke president van de VS is een unicum.
Toch is het de vraag of de uiteindelijke benoeming van Hillary Clinton een vergelijkbaar effect zal hebben op vrouwen, en daarmee op de samenleving, als destijds de benoeming van Obama op de zwarte en gekleurde bevolking in de VS. Allereerst is mevrouw Clinton al jaren in de race, dus aan het idee van een vrouw heeft men kunnen wennen. Daarnaast ligt de discriminatie van vrouwen in veel opzichten niet op het niveau van dat van de meeste zwarte en gekleurde Amerikanen. Waar Obama hen, maar ook vrouwen en jongeren aansprak, is het nog maar de vraag of Hillary dezelfde grassroots in beweging kan brengen. Ze is ook niet de vrouw van de krachtige slogans zoals het befaamde Yes, we can! Alleen al omdat ze zelf jarenlang in het centrum van de macht heeft gestaan, acht jaar als first lady, acht jaar als senator en vier jaar als Secretary of State. Ook haar autobiografie van 1100 pagina’s weerspiegelt eerder zelfrechtvaardiging dan een bondige visie.
Ondertussen profileert Hillary zich in toenemende mate als de president van alle vrouwen. Zij vertegenwoordigen immers meer dan de helft van alle kiezers. Zij krijgt steun van lobbygroepen zoals de National Organization for Women, mede omdat ze zelf regelmatig slachtoffer is van rechts seksisme. Haar standpunten zijn echter ambigu. In haar neoliberale visie past zowel het homohuwelijk en arbortus, als een afbouw van de bijstand voor arme gezinnen (lees: alleenstaande vrouwen met kinderen), strengere aanpak van immigratie als de nadruk op het bedrijfsleven en handel zonder te pleiten voor redelijke arbeidsomstandigheden en beloning. Als voormalig Walmart-bestuurder deed ze niets aan de vrouwendiscriminatie.
Clinton identificeert zich met de bovenkant van de middenklasse. Ze gelooft dat het versterken van die middenklasse loopt via het geven van economische kansen aan vrouwen. Dat is niet onjuist, maar vooral bevorderlijk voor jonge opgeleide vrouwen die nu op een onzekere arbeidsmarkt komen, en niet genoeg voor armen zonder vaardigheden of papieren. Radicale feministen verwijten haar een eenzijdige blik op vrouwen en een gebrek aan kritiek op de economische orde en de internationale rol van de VS. Als gedoodverfde Democratische kandidaat heeft Hillary Clinton nu de kans om een afgewogen nationale en internationale agenda te formuleren voor de ontwikkeling van vrouwen, maar vooral voor duurzame groei, vrede en armoedebestrijding. Dat betekent ook een herziening van de positie van de VS in de VN, garanties in vrijhandelsakkoorden, steun aan energie- en klimaatafspraken, terreinen waar ze zich niet erg duidelijk over uitlaat.
Als ze dit niet serieus oppakt, dan bevestigt haar benoeming slechts vrouwen uit de middenklasse in hun aspiraties. Als je maar goed je best doet als slim kind uit een aardig milieu, suggereert Hillary, dan is alles voor je weggelegd. Jammer voor de anderen onder de streep. Een Amerikaanse man had het niet beter kunnen zeggen.
Louise O. Fresco
NRC handelsblad, 22 april 2015