Het koor van Dolende Boeren
‘Zeer Geachte Heer Schoof, Hartelijk dank voor uw boeiende voorstel om op basis van een libretto van uw hand een competitie onder Nederlandse componisten en regisseurs uit te schrijven. Heel fijn dat u al zoveel aanwijzingen hebt gegeven. Mijn commentaar is niet meer dan een bescheiden aanvulling. Op basis van de 499 pagina’s die nu voorliggen concludeer ik dat u streeft naar een operetteachtig en verfilmbaar „totaaltheater”, waarmee Nederlanders zich kunnen vereenzelvigen. De titel Een held worstelt en komt boven is veelbelovend.
Uw inspiratiebronnen zijn divers, van John le Carré (uw inlichtingenachtergrond?), Reinaert de Vos, de biografie van Churchill en natuurlijk De brief aan de koning van Tonke Dragt. Ik zou suggereren om ook een allochtone titel in dezelfde sfeer op te nemen, bijvoorbeeld Orhan Pamuks Sneeuw, over een stad vol complottheorieën.
U wilt geen nieuw werk laten componeren maar componisten aanmoedigen om te variëren op bestaande muziek. Ik begrijp die wens vanuit de gedachte van kostenbesparing, maar zou willen waarschuwen voor te lichtvaardige copy & paste. Bijvoorbeeld het gebruik van Verdi’s bekende Slavenkoor (Va, pensiero) voor uw Koor van Dolende Boeren lijkt me niet helemaal gepast. Mocht u aan deze, inderdaad prachtige, muziek willen vasthouden, dan past die beter bij het Koor van Uitgeprocedeerde Asielzoekers in de tweede acte.
U situeert het werk in een nog onbekende toekomst waarin ons land en Europa bedreigd worden door vijandige krachten en klimaatverandering. Instituties verbrokkelen, wanhopige burgers en ontwortelde migranten raken slaags. Hoofdrollen zijn er voor moedige individuen als Tjark, de jonge inlichtingenofficier die zwervend door de wereld Russische codes kraakt, Suzanne, de premiersdochter op wie hij heimelijk verliefd is en Aziz, de aanvoerder van de Black Rebels (die met zijn mooie lange wimpers Suzannes hart heeft gestolen). Terwijl het land zich voorbereidt op een oorlog, chanteert Aziz Tjark. Als hij Suzanne niet opgeeft, gaat haar vader eraan.
Ik zou terughoudendheid aanbevelen voor directe verwijzingen naar oorlogshandelingen. Generaal Middenstad in zijn moestuin verwijst voldoende naar de zelfredzaamheid van het volk zonder dat er kalasjnikovs tussen de boerenkool worden verborgen. Weet u zeker dat u foto’s van Churchills War Rooms als decor wilt gebruiken? De naam Kerkheuvel voor de premier is ook wat doorzichtig, vind ik.
Erg mooi is het beeld van de eindeloze regen en het wassende water rondom het Binnenhof. Bij iedere scène moeten de zangers door dieper water ploeteren, tot de dijkdoorbraak het Torentje verzwelgt.
De laatste monoloog van Kerkheuvel voor de ruïne van het torentje is aangrijpend. Hij treurt om zijn dochter en zijn kabinet, al wordt zijn leven gespaard. In een dramatische confrontatie weerhoudt Tjark Aziz ervan de premier te vermoorden, maar de kogel treft hem in zijn borst. Hij sterft in Suzannes armen. Aziz wordt direct door de geheime dienst neergeschoten. Kerkheuvel roept samen met zijn ambtsgenoten de Europese noodtoestand uit.
In de slotscène juichen zangers op botsende fatbikes (met of zonder helm?), als symbool voor de constructieve energie van Nederland, hem toe. Hierbij begeleid door een medley van heavy metal en popmuziek uit de jaren tachtig. Begrijp ik dat u een voorkeur heeft bij de romantische scènes voor The Amazing Stroopwafels?
Tot slot, dank voor uw persoonlijke uiting van sympathie. Het verbaast me niet dat uw inlichtingendiensten nog eerder dan ikzelf op de hoogte waren van mijn ontslag door de hoofdredacteur van deze krant. Na meer dan twintig jaar columns voelt het als het einde van een tijdperk, maar ik kom er wel overheen, mede dankzij deze interessante opdracht uwerzijds.