Hoop op nieuwe lente tussen Israël en Iran
Column
Louise O. Fresco
Afgelopen week werd niet alleen Pasen gevierd maar ook Pesach, ten onrechte wel eens het joodse Pasen genoemd – immers, de feesten hebben inhoudelijk niets met elkaar te maken. Pesach gedenkt de bevrijding van de Joden uit Egypte, Pasen de dood en opstanding van Jezus Christus, verhalen die verwijzen naar twee periodes waartussen 1500 jaar verschil zit. Het enige wat Pasen en Pesach met elkaar verbindt, zijn de rituelen, het handhaven van een traditie die zich over millennia uitstrekt. De gedachte dat je deelneemt aan handelingen die zovele generaties voor je op bijna identieke wijze hebben verricht, kan een bron van identiteit en zelfs ontroering zijn. De eenvoud van de teksten en hun herhalingen zijn onweerstaanbaar zelfs voor wie niet religieus is. Gezegend zij uw naam. De verhalen mogen dan verschillend zijn, het is geen toeval dat Pasen en Pesach al tweeduizend jaar in dezelfde periode worden gevierd. Sterker nog, het fameuze laatste avondmaal van Jezus en de discipelen was naar alle waarschijnlijkheid de Seder, de maaltijd van de eerste avond van Pesach. De oorsprong van beide feesten ligt in de viering van de terugkeer van de lente, gesymboliseerd door het ei dat zelf weer het symbool is van vruchtbaarheid en nieuw leven.Er zijn meer aanwijzingen, zoals het woord voor Pasen in het Engels en het Duits dat zou verwijzen naar een Germaanse vruchtbaarheid godin, Ostra. Of het aanbieden van de omer, de eerste groene gerst in de Joodse traditie. In de islam bestaat overigens geen vergelijkbaar voorjaarsfeest, misschien vanwege de oorsprong in een samenleving van nomadische herders. De seizoenen en dus de landbouw bepalen de festivals, net zoals de ´lichtfeesten´ Kerst en Chanoeka die ook niet toevallig tegelijkertijd gevierd worden. Wie nu door de supermarkt loopt, merkt alleen nog dat het lente is omdat bloembollen en tuinstoelen in de aanbieding zijn. Het ontgaat de consument volledig dat, althans op het noordelijk halfrond, de voedselvoorziening weer op gang komt en de oude voorraden langzamerhand vervangen zullen worden door verse nieuwe producten. Dankzij de wereldhandel is bijna alles het hele jaar door beschikbaar, uit het zuidelijk halfrond, de tropen en de kassen. Alleen voor wie zich buiten de stad waagt, zijn straks de prille tekenen van het landbouwseizoen zichtbaar, het tere groen van wintertarwe, de lammetjes en later nog de koeien met hun huiverende kalveren. Al zijn er wetenschappelijk veel bedenkingen te formuleren bij dieren in de wei (mest, broeikasgassen, mogelijke besmetting), zelfs de meest verstokte onderzoeker begrijpt dat de emotie van het voorjaar de overhand heeft in onze tijd.
Pasen en Pesach brengen beide, net als de lente met zijn aankondiging van een overvloed aan voedsel, een boodschap van existentiële hoop. De belofte van verlossing van het individu door het offer van het individu, Jezus als symbolisch lentedier, het lam Gods, en de verlossing van het Joodse volk. Die thema’s hebben hun betekenis ver buiten enige religie. Pesach en Pasen 2015 vallen samen met een uiterst precaire situatie in het Midden-Oosten. Biedt het nucleaire akkoord hoop op vreedzame oplossingen of op vermindering van de spanning, bijvoorbeeld tussen Israël en Hezbollah? Kan IS hiermee onschadelijk gemaakt worden? Zal Iran ooit de rol kunnen spelen waarvoor het de potentie heeft? De ironie van de geschiedenis is dat Israël en Iran meer gemeenschappelijk hebben dan de meeste mensen weten: een goed opgeleide middenklasse, een geweldig potentieel voor technologische innovatie en de noodzaak van politieke vernieuwing. Ooit zouden zij de motor van de opleving van de regio kunnen vormen. Een absurde gedachte of toch: een nieuwe lente, een nieuw geluid, nieuwe hoop?
Deze column is verschenen in NRC handelsblad op 8 april 2015
- Columns NRC
- 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008
- Laat je niet meeslepen door al die negativiteit30 dec 2015
- En nu, na Parijs, een groot plan voor Afrika16 dec 2015
- Bescheiden plaats op een precair breukvlak02 dec 2015
- De kracht van de rede is onuitputtelijk18 nov 2015
- Hergebruik als de spil van onze groei04 nov 2015
- Het gaat niet om wat je doet, maar om hoe21 okt 2015
- Welvaart is gebouwd op immigranten07 okt 2015
- Onze genen kiezen voor duurzaamheid23 sep 2015
- Woorden zijn wapens, kokende olie, geweren09 sep 2015
- Islam en de euro: kijk met de blik van 205026 aug 2015
- Het jaar van de klimaatambities29 juli 2015
- Kracht ontlenen aan wat wél werkt in de EU15 juli 2015
- Politiek mag en moet soms irrationeel zijn01 juli 2015
- Handelsverdrag TTIP kan juist positief zijn17 juni 2015
- Wetenschap is dus per definitie elitair03 juni 2015
- Opgroeien in Europa dat op zijn retour is20 mei 2015
- Scholing van vrouwen remt bevolkingsgroei06 mei 2015
- Hillary’s kijk op vrouwen erg eenzijdig22 apr 2015
- Hoop op nieuwe lente tussen Israël en Iran08 apr 2015
- Tuinieren loutert in de wereld van overvloed25 mrt 2015
- Sacks laat na z'n dood 'een uniek gat' achter 11 mrt 2015
- Het wachten is op selfie met Dokwerker 25 feb 2015
- Stephen Hawking is de held van onze tijd11 feb 2015
- EU werkt niet zonder grootmoedigheid 28 jan 2015
- Reguleer de planeet als een grote kringloop 14 jan 2015