Tijd voor een nieuwe Amerikaanse droom
Column
Louise O. Fresco
Bij aankomst vroegen ze haar: „Hoe dweil je de trap? Van boven of van beneden?” Het was een test om te zien of ze zich nuttig kon maken. Maar het Joodse meisje uit een Pools stadje antwoordde: „Ik kom niet naar Amerika om trappen te dweilen.” Net zoals miljoenen anderen droomde ze van een beter leven, een leven dat begon bij de vragen van de immigratiedienst op Ellis Island. Nog steeds staat het Vrijheidsbeeld symbool voor het Amerika dat aan zo velen onderdak heeft gegeven. Tussen ruwweg 1880 en 1954 zetten 24 miljoen reizigers, meer dan de helft migranten, op die plek voet op Amerikaanse bodem. De aangrijpende getuigenissen in het museum geven stuk voor stuk blijk van het verlangen naar een beter leven, een bereidheid tot verandering tegen bijna elke prijs. Het resultaat was onmiskenbaar: de VS werden een melting pot, een mengvat waar iedere immigrant de kans had om van krantenjongen miljonair te worden. Of arts, advocaat, zakenman. Ook al bleef de sociale mobiliteit vaak beperkt, wat telde was het gevoel Amerikaan te zijn. Soms al binnen één maar zeker binnen drie generaties assimileerde de immigrant tot Amerikaan en was de Ierse, Italiaanse of Russische identiteit vervaagd, tot en met het verlies van taal en naam.
Ellis Island sloot als gevolg van het opdrogen van de Europese migratiestroom. De immigratie gaat echter onverminderd door, maar bijna uitsluitend vanuit arme en opkomende landen. Het hedendaagse Ellis Island bevindt zich op de grensovergang tussen Tijuana (Mexico) en San Diego (VS). Hier geen museum of gedenkteken, geen aandachtige immigratieambtenaren. Dit is een plek die de meeste Amerikanen liever vergeten, waar mogelijk de helft van de migranten illegaal oversteekt. De aankomst van Mexicanen in de Amerikaanse maatschappij heeft niets heroïsch waarop kleinkinderen met trots terugkijken. In tegenstelling tot de Europeanen van destijds kennen Latino’s een veel tragere assimilatie en veel minder sociale mobiliteit. Bijna alle Latino-migranten komen in de laagst betaalde banen terecht, in de dienstensector (dweilen!) of in de bouw. Velen die illegaal de grens oversteken doen dat herhaaldelijk, ondanks de risico’s.
De hedendaagse migrant is vaak afkomstig uit een miljoenenstad, heeft via media een meer of minder accuraat beeld van de VS en weet dat hij/zij daar verwanten zal treffen. De naïeve hoop van de Europese migranten van een eeuw geleden heeft plaats gemaakt voor een realistische berekening. Het Amerika van ongekende mogelijkheden is het land van ongebreidelde consumptie geworden. De consument wordt gelokt naar discountwarenhuizen die korting op korting stapelen, naar straten waar grote porties voedsel, te vet en te zout, 24 uur per dag te koop zijn, waar de televisie advertenties en commerciële shows vertoont.
In dit Amerika telt steeds minder de trots samen Amerikaan te zijn, ondanks de inspirerende, plechtige naturalisatieceremonie – God bless America! Nog steeds wordt in de VS de beste wetenschap bedreven, bevinden zich daar sommige van de mooiste musea en de beste uitgevers en media. Maar wie verder kijkt, ziet ook een Amerika waar publieke goederen zoals wegen of volksgezondheid al decennia verwaarloosd worden, waar op ongelooflijk slordige wijze met energie en afval wordt omgegaan. Zorgwekkend is dat waarcorporate America vroeger besefte dat zakelijk succes uiteindelijk betekende dat de behoeftes van gewone gezinnen bevredigd werden, business leaders nu vooral bezig zijn hun privileges veilig te stellen. Het is tijd voor het herstel van de Amerikaanse droom: de immigrant als bron van arbeid en ideeën voor een nieuw verantwoordelijk Amerika, op weg naar een innovatieve, duurzame en sociale economie. Een belofte die moet worden ingelost.
Deze column is verschenen in NRC handelsblad op 13 augustus 2014
Download pdf: Tijd voor een nieuwe Amerikaanse droom
- Columns NRC
- 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008
- Nederland moet Cuba helpen met opbouw
economie
31 dec 2014 - Gaat niet om die snel gekochte winterjas17 dec 2014
- Nut van wetenschap ligt soms ver weg03 dec 2014
- Naomi Klein, je boek brengt ons niet verder19 nov 2014
- Prima die hagelslag, als je maar ontbijt05 nov 2014
- Ebola aanpakken? Hervorm dan de VN22 okt 2014
- Hongkongs groeiende verwachtingen08 okt 2014
- Beloon moed in plaats van dociel gedrag24 sep 2014
- We leven in de meest vreedzame periode10 sep 2014
- Ebolavirus, ook een terroristisch gevaar27 aug 2014
- Tijd voor een nieuwe Amerikaanse droom 13 aug 2014
- We moeten ook met de hand blijven schrijven16 jul 2014
- Laat die Nederlanders zelf ook inburgeren02 jul 2014
- Baard helpt niet, einde van de man is nabij18 jun 2014
- Voedsel voor de helden van D-Day04 jun 2014
- Door toeval woon je in Haarlem, niet in Homs21 mei 2014
- India heeft Gandhi, Europa heeft niemand07 mei 2014
- Darwin zou het nu ook samen doen23 apr 2014
- Nuon zegt dat ik meer verstook dan de buren09 apr 2014
- Geert is geen Hitler, maar Gordon Gekko26 mrt 2014
- Nooit een boek lezen12 mrt 2014
- Ver van ons bed26 feb 2014
- Spotgoedkope kleding12 feb 2014
- Van de meer-dan-weergoden29 jan 2014
- Verantwoord ondernemen15 jan 2014